چرا از جیب خود بر دعاها می افزاییم؟!؟!
دعا از بهترین عبادات و موجب زدودن زنگارهای قلب و وسیله تقرب خداست ،خدای سبحان بندگان را به دعا دعوت فرموده: “ادعونی أستجب لکم” مرا بخوانید تاشما را اجابت کنم.
اما نکته قابل تأمل اینکه ما حق نداریم بر دعاها یا اذکار معصومین چیزی اضافه یا کم کنیم و از جیب خود کلمه یا جمله ای را بر دعا بیفزاییم و فرازی از دعا را بعنوان خود دعای مأثور تکرار کنیم که در این صورت ،انسان مشمول اثرات واقعی آن دعای رسیده از معصوم نمیگردد ،فرضاً در دعای کمیل جایی که فراز “یاربّ” 3 بار وارد شده کسی 9 بار تکرار کند این شخص ، آن دعای کمیلی را که از بین دو لب مبارک حضرت امیر علیه السلام بیرون آمده و به جناب کمیل تعلیم فرموده نیست ، البته دعا هست اما دعای تعلیمی حضرت امیرالمومنین نیست و اثرات دعای کمیل را ندارد ، که در روایت داریم دعای کمیل برای کفایت از شرّ دشمنان ، گشایش باب رزق و آمرزش گناهان بسیار نافع است .
اگر ما مدعی شیعه بودن هستیم ، شیعه یعنی پیرو ، “پی رو” نه یک قدم عقب می‌افتد و نه یک قدم جلوتر می‌رود! پس دخل و تصرّف در دعاها نکنیم! همانی را بخوانیم که هست! نه یک حرف کم و نه یک حرف بیش!
که اگر فضیلتی به آن زیادت یا تکراربود ، مطمئن باشیم خود معصومین علیهم السلام می فرمودند ، اگر تکرار “یا وجیهاً عندالله . . . “ در دعای توسل و تکرار ” إنی سلمٌ لِمَن سالَمَکُم و… “ در زیارت عاشورا چند بار لازم بود خود ائمه معصومینی که قائلیم به عصمت ایشان از هر عیب و نقصانی ، قطعاً این را چندباره ذکر میکردند همانطوری که لعن و سلام آخر زیارت عاشورا را أمر فرمودند 100 بار تکرار کنید …
جناب شیخ بهایی رحمه الله در کتاب مفتاح الفلاح می گوید : تعداد ، در دعاها حکم دندانه ی کلید دارد که به زیاد یا کم نمودن آن ، در باز نمى شود ، و نیز اهل تحقیق گفته اند که عدد به مثابه حوض آبى است که در آن غسل ارتماسى کنند اگر عمق آب زیاده از حدّ باشد موجب غرق شدن مى شود و اگر کم باشد ، غوطه ور شدن جهت غسل میسر نیست .
تحقیقاً عرض میکنم که در تعداد و عدد ادعیه و اذکار ، اسرار و رموزی نهفته و بدون شک آثار خاص بر آن مترتب است که اگر ما بخواهیم به آن آثار نائل گردیم می بایست همانطوری که نقل شده بخوانیم نه یک حرف کم و نه یک حرف بیش ، اگر که می بینیم در تسبیحات حضرت فاطمه زهرا (س) هر ذکر ، عددی مخصوص به خود دارد یا در دعای کمیل یکجا فراز “یاربّ” 1 بار گفته شده و جایی دیگر همین فراز 3 بار ذکر شده حتماً حساب و کتابی محفوظ دارد ، لذا محرومیت ما از درک علت و حکمت آن عددها ، نمی تواند مجوّز دخل و تصرف و نیز حذف و اضافه ما در تعداد فرازهای دعاها باشد .
در روایتی آمده که امام صادق علیه السلام فرمود:
گاهی گرفتار می شوید و هیچ یاور و راه نجاتی نمی یابید. در این حال، دعای غریق را بخوانید و بگویید: “یا اللهُ یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبی عَلَی دِینِکَ” عبدالله بن سنان می گوید من دعا را این گونه خواندم: “یا اللهُ یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ و الأبصار ثَبِّتْ قَلْبی عَلَی دِینِکَ” و عبارت “و الابصار” را در آن اضافه کردم ، که امام صادق علیه السلام فرمود: إن الله عز و جل مقلب القلوب والابصار، ولکن قل کما أقول لک: “یا مقلب القلوب ثبت قلبی على دینک”. یعنی به راستی که خدای عزّوجل مقلب القلوب و الابصار است (یعنی جمله ای که اضافه کرده ای، از لحاظ معنا درست است)، اما آن‌چنان که من گفتم بگو (و چیزی اضافه یا کم نکنید) راوی میگوید دوباره حضرت دعا را تکرار فرمودند که : “یا اللهُ یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبی عَلَی دِینِکَ” یعنی «ای خدا ای رحمان ای رحیم ای مقلب قلوب ! قلب من را در دینت ثابت و مستحکم بدار » شیخ صدوق، کمال الدین، ص 351
اما بعضاً مشاهده میگردد مداحان در زمان دعا کردن میگویند : یا اللهُ یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ یا مقلّب القلوب، ثبّت قلوبنا علی دینک «ای خدا ای رحمان ای رحیم ای مقلب قلوب ! قلبهای ما را در دینت ثابت و مستحکم بدار »
خوب برادر من! می‌دانم ادبیات عرب وارد هستی و می‌توانی واژه مفرد را جمع مکسّر ببندی و ضمیر مضافٌ‌الیه آن را هم جمع بیاوری! أما لاأقل فکر نمیکنی چنین چیزی را شاید ائمه ما بلد بودند و اگر لازم بود در جمع آنطور خوانده شود ، حتماً توصیه می‌فرمودند ؟!؟
حضرت امام جعفر صادق علیه السلام اینچنین درس امانت‌داری در نقل حدیث و دعا و پرهیز از بدعت و کم و زیاد کردن عبارات معصوم را به شاگردش عبدالله ابن سنان دادند …
ضمناً خوب است بدانیم علماء علم اخلاق ، دعاها را به دارو تشبیه کرده اند که باید آن چنان که دکتر تجویز کرده، خورده شود و کم و زیاد کردن آن ، اگر اثر معکوس و مُخرّب نداشته باشد لاأقل اثر گذاری را کم میکند .
در آخر عرض شود که متن دعای سلامتی امام زمان عجّل الله فرجه که از طریق معصومین علیهم السلام به ما رسیده عبارت “برحمتک یا ارحم الراحمین” ندارد!
ضمناً این دعا ، دعای سلامتی امام زمان هست نه دعای فرج که متأسفانه به اشتباه رایج تبدیل شده و بجای دعای فرج (الهی عظم البلاء و…) به این دعا گفته می شود دعای فرج ، که یکی از اولیاء الهی میفرمود این هم یکی از حربه های ابلیس رجیم هست که که این دعا به نام فرج خوانده شود تا شیعیان کمتر دعای فرج واقعی را بخوانند و در فرج و آمدن حضرت ولی عصر عجل الله فرجه تعجیل نگردد .
متن کامل دعای سلامتی امام زمان عجل الله فرجه چنین است:
«اللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلى آبائِهِ فی هذِهِ السّاعَةِ وَفی کُلِّ ساعَةٍ وَلِیّاً وَحافِظاً وَقائِدا وَناصِراً وَدَلیلاً وَعَیْناً حَتّى تُسْکِنَهُ أَرْضَک َطَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فیها طَویلاً»
